ภาวะเช่นใดจึงเรียกว่ามีบุตรยาก
คำว่ามีบุตรยาก ไม่ได้หมายความว่าไม่มีโอกาสมีบุตรได้ แต่หมายความว่ามีโอกาสมีบุตรน้อยกว่าปกติ หรือช้ากว่าปกติ เราพบว่าคู่สามีภรรยา ทีมีเพศสัมพันธ์กันตามปกติ สัปดาห์ละอย่างน้อย 2-3 วัน โดยไม่ได้คุมกำเนิด จะมีการตั้งครรภ์ 50 % ภายใน 5 เดือน และการตั้งครรภ์ เพิ่มขึ้นเป็น 80-90 % ในเวลา 1 ปี ส่วนที่เหลือจะมีโอกาสตั้งครรภ์น้อยลง และจัดอยู่ในกลุ่มภาวะมีบุตรยาก
สำหรับสตรีที่อายุมากกว่า 30-35 ปีขึ้นไปเราให้เวลาที่ 6 เดือนในการนิยามภาวะมีบุตรยากเพราะต้องรีบตรวจหาความผิดปกติและช่วยให้มีบุตรเร็วขึ้นเนื่องจากยิ่งอายุมากความสามารถมีบุตรยิ่งลดลง
|
ปัจจัยที่สำคัญต่อการตั้งครรภ์
1. ฝ่ายชายต้องมีการสร้างเชื้ออสุจิเข้ามาในน้ำอสุจิได้ปกติ ทั้งในแง่ของจำนวนของเชื้อการเคลื่อนไหว และรูปร่าง เพื่อความสามารถในการปฏิสนธิกับไข่
2. ฝ่ายหญิงต้องมีการตกไข่ปกติ และมีท่อนำไข่ปกติ ที่ให้ไข่เดินทางเข้าและผ่านไปและฝังตัวไนโพรงมดลูกที่ปกติได้
3. มีเพศสัมพันธ์ช่วงเวลาที่มี หรือใกล้มีการตกไข่ เนื่องจากไข่จะมีอายุเพียง 1 วัน และตัวเชื้ออสุจิอยู่ในมดลูกได้ประมาณ 2 วัน
การมีบุตรง่ายเหลือยาก เกิดจากปัจจัยอะไรบ้าง
คู่สามีภรรยาโดยทั่วไปมี 4 ปัจจัยใหญ่ ๆ ที่จะทำให้มีการตั้งครรภ์เร็วหรือช้า คือ
1. อายุของภรรยา พบว่าสตรีอายุ 25 ปี จะมีการตั้งครรภ์ได้ง่ายกว่า คือ ใน 100 คู่จะตั้งครรภ์ได้ 50 คู่ ใน 5 เดือน 75 คู่ใน 10 เดือน และอายุที่มากขึ้น กว่า 25 ปี ทุก ๆ 5 ปี จะต้องใช้เวลายาวขึ้นเกือบเท่าตัว
2. อายุของสามี คล้ายกับสตรี คือ สามีอายุ 25 ปี จะสามารถทำให้ภรรยาตั้งครรภ์ได้ 75% ภายใน 1 ปี แต่จะอายุสามี 40 ปีขึ้นไป จะสามารถทำให้ภรรยาตั้งครรภ์ได้เพียง 25 %ภายใน 1
3. ความบ่อยของการมีเพศสัมพันธ์ อัตราการตั้งครรภ์เมื่อเปรียบเทียบความถี่ของการมีเพศสัมพันธ์ต่ออัตราการตั้งครรภ์ภายใน 6 เดือน ดังนี้คือ จำนวน1 ครั้ง/สัปดาห์ การตั้งครรภ์ภายใน 6 เดือน 25% , 2 ครั้ง/สัปดาห์ 33%, 3 ครั้ง/สัปดาห์ 50% และ 4 ครั้ง/สัปดาห์ หรือมากกว่าได้ 60%
4. ระยะเวลาของการพยายามมีบุตร คู่สามีภรรยาที่พยายามมีบุตรโดยการมีเพศสัมพันธ์ที่ถี่และสม่ำเสมอ พบว่าตั้งครรภ์ได้ 15% ในเดือนแรก, 50% ใน 6 เดือน, 75% ใน 1 ปี, 90% ใน 2 ปี และมากกว่า 95% ใน 3 ปี
ปัจจัยที่ทำให้เกิดความล้มเหลวในการตั้งครรภ์
1. สาเหตุจากฝ่ายชาย 30-40 %
- เชื้ออสุจิมีปริมาณน้อย
- เชื้ออสุจิไม่แข็งแรง เคลื่อนไหวไม่ดี
2. สาเหตุจากฝ่ายหญิง 30-40 %
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ ไม่สามารถตกไข่ได้
- ไม่มีมูกที่ปากมดลูกหรือมูกเหนียวข้นเกินไป อสุจิไม่สามารถว่ายไปผสมกับไข่ได้
- ท่อนำไข่ตีบตัน
- ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
- มีเนื้องอก พังผืดที่มดลูก เป็นอุปสรรคต่อการฝังตัวของตัวอ่อน
3. สาเหตุจากทั้ง 2 ฝ่ายร่วมกัน และไม่ทราบสาเหตุ 10-20 %
4. ความยาวนานของความพยายามมีบุตร ( ยิ่งพยายามนานหลายปี โอกาสตั้งครรภ์เองยิ่งน้อย )
ในคู่สมรสแต่ละคู่จะมีปัจจัยที่ผิดปกติทำให้มีบุตรยากและโอกาสในการตั้งครรภ์แตกต่างกัน วิธีการรักษาก็แตกต่างกันไป ดั้งนั้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุและการรักษาที่ถูกต้อง
|
ที่มา: จากบทความ "ปัจจัยการตั้งครรภ์/การมีบุตรยาก/ขั้นตอนการรักษา" โดย พล.ต.นพ.ธีรศักดิ์ ธำรงธีระกุล และทีมแพทย์ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก ผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช วิภาวดี