อาหารเสริมคืออะไร?

ชื่อก็บอกตรงประเด็นว่า อาหารเสริม คืออาหารที่มาเพิ่มเติมหรือเติมเต็มกับอาหารหลักๆที่เรารับประทานในแต่ละวัน ซึ่งเราอาจจะขาดอาหารอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนั้นจึงต้องเพิ่มอาหารเสริมเข้าไป เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารครบตามความต้องการ การบริโภคอาหารมิใช่จะคำนึงถึงแต่ความอร่อยเพียงอย่างเดียว คุณค่าเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องตระหนัก กินอะไร ? กินอย่างไร ? จึงจะเป็นการ "กินอย่างฉลาด".. "กินอาหารหลากหลายให้ครบ 5 หมู่ กินข้าวเป็นหลัก กินผักให้มาก ผลไม้ประจำ เน้นปลามากกว่าเนื้อสัตว์ ไขมันพอประมาณ น้ำตาลพอควร หลีกเลี่ยงรสเค็ม.. "นี้เป็นส่วนหนึ่งของข้อปฏิบัติในการบริโภคอาหารเพื่อโภชนาการที่ดีของคนไทย แต่ด้วยพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนไปได้รับสารอาหารไม่สมดุล ก่อให้เกิดโรคความดันโลหิตสูง หัวใจขาดเลือด ไขมันในเลือดและอื่นๆ อาหารเสริมสุขภาพจึงได้รับความนิยมจากผู้บริโภคมากขี้น 
อาหารเสริมสุขภาพ คืออะไร?

อาหารเสริมสุขภาพ จัดเป็นผลิตภัณฑ์ เสริมอาหารหรือ Dietary supplement products ซึ่งหมายถึง ผลิตภัณฑ์ที่ใช้รับประทานโดยตรง นอกเหนือจากการรับประทานอาหารหลัก ตามปกติมักจะอยู่ในลักษณะเป็นเม็ด แคปซูล ผง เกล็ด ของเหลว หรือลักษณะอื่น มีจุดมุ่งหมายสำหรับบุคคลทั่วไปที่มีสุขภาพปกติ (มิใช่สำหรับผู้ป่วย) เช่น น้ำมันปลาแคปซูล ใยอาหารอัดเม็ด ใยอาหารผงสำหรับชงหรือโรยอาหาร เป็นต้น 

ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมสุขภาพมีกี่ประเภท

พอจะจัดกลุ่มของอาหารเสริมสุขภาพที่มีจำหน่ายในท้องตลาด หรือ จำหน่ายโดยตรงแก่ผู้ซื้อ โดยแบ่งตามคุณสมบัติ และประสิทธิภาพเด่นๆ ดังนี้ :- 
1.  อาหารบำรุงสุขภาพ จะเป็นพวกที่อวดอ้างสรรพคุณว่าเป็นอาหารบำรุงร่างกาย รับประทานแล้วมีสุขภาพดี ราคาค่อนข้างแพง อาทิเช่น รังนก โสม หูฉลาม ซุปไก่สกัด เป็นต้น 
2.  อาหารป้องกันและรักษาโรค ตัวอย่างเช่น น้ำมันดอกอิฟนิ่งพริมโรส (Evening primrose oil) น้ำมันปลา เลซิทิน นมผึ้ง สาหร่ายคลอเรลล่า 
3.  อาหารลดน้ำหนัก สำหรัยผู้เป็นโรคอ้วน อาหารประเภทนี้ จะเพิ่มประมาณ บริโภคแล้วอิ่ม ไม่ให้คุณค่าทางอาหาร ตัวอย่างเช่น ผลิตภัณฑ์จากบุก เมล็ดแมงลัก guagum 
4.  อาหารเสริมนักกีฬา มีสารอาหารที่ให้พลังงานอย่างรวดเร็ว อย่างเช่น เครื่องดื่มเกลือแร่ชนิดต่างๆ 
5.  ผลิตภัณฑ์ที่เสริม หรือเติมสารอาหาร (fortifiaction) บางชนิดให้มากขึ้น เช่น ใยอาหาร(dietary fiber) แคลเซียม เพื่อเป็นทางเลือกแก่ผู้คนบางกลุ่มที่ได้รับสารอาหารบางชนิดไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย  

นักวิจัยของสถาบันค้นคว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร ได้ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับอาหารเสริมสุขภาพ หลายโครงการด้วยกัน พอที่จะแบ่งแยกออกเป็นประเภทได้ ดังนี้ :- 
1. ผลิตภัณฑ์ชนิดใยอาหารสูง 
2. ผลิตภัณฑ์ชนิดแคลอรี่ต่ำ 
3. ผลิตภัณฑ์ชนิดแคลอรี่สูง 
งานวิจัยเกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีคุณค่าทางโภชนาการนั้น อาศัยหลักการพื้นฐานในการเติมสารอาหาร(nutrient) ลงในผลิตภัณฑ์อาหาร(Dr.Allan Forbes of the Bureau of Food,FDA) มีหลายวิธีคือ 
1) restoration คือการใส่สารอาหารซึ่งเดิมมีอยู่ในวัตถุดิบที่เป็นส่วนประกอบของอาหาร แต่อาจสูบเสียหรือถูกกำจัดออกระหว่างขบวนการผลิต จึงเติมสารอาหารชนิดนั้นลงไปเพื่อปรับปรุงให้ดีขี้น เช่น การเติม dietary fiber ลงไปใน ผลิตภัณฑ์ 
2) fortification เป็นการเสริมสารอาหารบางตัวอาจจะเป็นวิตามิน เกลือแร่ชนิดต่างๆ เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับสารอาหารครบถ้วน RDI (Recommended Daily Intakes)กำหนดไว้ 
3) เติมสารอาหารลงไปในอาหารเพื่อบุคคลบางกลุ่มที่มีโรคประจำตัว เช่น อาหารสำหรับคนเป็นโรคอ้วน โรคไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน 
4) เพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการในผลิตภัณฑ์ใหม่ ที่เลียนแบบจากอาหารดั้งเดิม 
High fiber diet …ใครต้องการ?

กินผักให้ได้ 7% ของพลังงานทั้งหมดต่อวันหรือมากกว่า หรือกินผักและผลไม้ วันละ 400 ถึง 800 กรัม หรือ 5 ส่วน (serving) หรือมากกว่าต่อวัน กินให้มากและหลากหลายตลอดปี (1 serving=ผักสด 1 ถ้วยตวง หรือผักสุก ? ถ้วยตวง หรือ ผลไม้ 1 ผล หรือผลไม้หั่นบรรจุกระป๋อง 1/2 ถ้วย) 
หากทำได้เช่นข้อความดังกล่าวข้างต้น อาหารเสริมชนิดใยอาหารสูงก็ไม่ใช่สิ่งจำเป็นสำหรับคุณ แต่หากทำไม่ได้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมใยอาหาร อาจเป็นทางเลือกหนึ่งเพื่อให้ร่างกายได้รับใยอาหารอย่างเพียงพอ 
ใยอาหาร (dietary fiber) เป็นส่วนประกอบของพืชที่เอนไซม์ในระบบทางเดินอาหารของคนไม่สามารถย่อยได้แต่จุลินทรีย์บางชนิดลำไส้ใหญ่สามารถย่อยสลาย ส่วนประกอบบางส่วนของใยอาหารได้ โดยเฉพาะส่วนที่เป็น pectic substance โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ soluble dietary fiber(ใยอาหารชนิดละลายน้ำได้) ได้แก่ pectin hemicellulose บางชนิด polysaccharides อื่นๆ ส่วน Insoluble dietary fiber (ใยอาหารชนิดที่ไม่ละลายน้ำ) ได้แก่ lignin celllulose hemicellulose ใยอาหารทั้ง 2 ชนิด นี้มีผลต่อระบบสรีระโดยตรง