อาการปวดตามเส้นประสาทแบบ Spinal Stenosis มีลักษณะการปวดที่เกิดการกดทับต่อเส้นประสาทในลักษณะที่คล้ายกับการปวดแบบ Sciatica pain แต่ต่างกันที่ระยะเวลาที่เกิดขึ้น ผู้ป่วยที่ป่วยแบบ Spinal Stenosis มักจะมีอาการปวดแบบค่อยเป็นค่อยไปมีอาการปวดร้าวไปตามขา ข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้ง 2 ข้าง โดยเฉพาะเวลา ยืนนาน เดินนาน ผู้ป่วยจะสังเกตว่าแต่เดิมเคยยืนได้นานเป็นชั่วโมงแต่ปัจจุบันยืนได้เพียงครึ่งชั่วโมงแล้วมีอาการปวดขาจนต้องนั่งลง หรือผู้ป่วยเคยเดินได้ระยะทางหลายร้อยเมตร แต่ปัจจุบันเดินได้เพียงไม่กี่สิบเมตรก็มีอาการปวดขาจนต้องนั่งลง ผู้ป่วยเหล่านี้ คือ อาการที่สำคัญของอาการปวดแบบ Spinal Stenosis อาการปวดแบบนี้มักพบในกลุ่มกระดูกสันหลังตีบแคบ หรือที่เรียกว่า ภาวะ Spinal Stenosis นั่นเอง เมื่อมีการตีบแคบของช่องกระดูกสันหลังส่วนเอว จะทำให้เกิดภาวะเบียดทับของเส้นประสาทที่ไปเลี้ยงขา 2 ข้าง

 การเบียดทับของเส้นประสาทที่ไปเลี้ยงขา 2 ข้างนั้น ก่อให้เกิดปัญหาต่อเส้นประสาท โดยเฉพาะอาการขาดเลือดของเส้นประสาท ทำให้เส้นประสาทมีลักษณะที่เรียกว่าขาดออกซิเจนหรือขาดเลือดมาเลี้ยง เส้นประสาทเหล่านั้นจะมีอาการปวดในลักษณะที่เรียกว่า ปวดแบบเป็นเหน็บ (Claudication) อาการปวดแบบนี้จะปวดเหมือนกับการปวดในกรณีที่นั่งทับขาอยู่นานๆ จะมีอาการปวดเหมือนเป็นเหน็บชาลงไปถึงปลายเท้า ผู้ป่วยบางรายให้เล่าอาการให้ฟังว่า ยิ่งเดินยิ่งชา ยิ่งเดินยิ่งเป็นเหน็บ จนบางครั้งรองเท้าหลุดไปโดยไม่รู้ตัวเพราะชา พบบ่อยว่าผู้ป่วยที่เป็นอาการปวดขาแบบ Spinal Stenosis มีอายุมากกว่า 45 ปีมักจะเข้าสู่วัยชรา สาเหตุเนื่องจากการเสื่อมสภาพของกระดูกสันหลังในผู้สูงอายุ ก่อให้เกิดการตีบแคบของช่องกระดูกสันหลังเนื่องจากมีหินปูนหรือแคลเซี่ยมมาพอกมรากระดูกสันหลัง ก่อให้เกิดการกดทับต่อเส้นประสาทที่อยู่ข้างเคียง ผู้ป่วยที่มีอาการปวดขาในลักษณะเช่นนี้ อาจมีอาการตั้งแต่น้อยๆ จนกระทั่งมีอาการมากสุด คือ ไม่สามารถเดินได้ หรือเกือบที่จะเป็นอัมพาต ในบางรายที่เป็นมากขาอาจจะรีบ และมีปัญหาเรื่องของการกลั้นอุจจาระ ปัสสาวะไม่ได้

          อย่าไรก็ตาม การรักษาภาวะอาการปวดร้าวลงขา ที่เรียกว่า การปวดแบบ Spinal Stenosis นี้ สามารถรักษาได้และมีพยากรณ์โรคค่อนข้างดี ในกรณีที่การเกิดวินิจฉัยด้วยเครื่อง X-ray Computer MRI มองเห็นร่องรอยของการตีบแคบของไขสันหลังอย่างชัดเจน เราสามารถแก้ไข้ได้โดยการผ่าตัด ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดขนาดเล็กและการผ่าตัดขนาดปลานกลาง ขึ้นอยู่กับผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพของผู้ป่วยแต่ละรายเป็นสำคัญ

          อย่างไรก็ดีในผู้ป่วยที่มีอาการเป็นไม่มากนัก การรักษาโดยการทำกายภาพบำบัด Intervational Spine Pain Management เช่น การทำ Selective Nerve Root Block ดังนั้นผู้ป่วยที่เป็นอาการปวดขาแบบ Spinal Stenosis จึงไม่ควรนิ่งนอนใจ การรักษาไม่จำเป็นว่าจะต้องผ่าตัดเสมอไป และนอกจากนี้การรักษาโดยการทำ กายภาพบำบัด หรือการทำ International Spine Pain Management ก็ได้ผลดีเป็นที่น่าพอใจ การทิ้งให้ผู้ป่วยมีภาวะ Spinal Stenosis เป็นระยะเวลานาน ไม่ส่งผลดีต่อผู้ป่วยและอาจก่อให้เกิดปัญหาโรคเรื้อรังต่างๆ อันเกิดขึ้นจากผู้ป่วยไม่สามารถออกำลังได้ตามาอีกในอนาคต จึงควรนำผู้ป่วยที่มีอาการเหล่านี้มารับการรักษา

ที่มา : นาวาอากาศเอก นพ.ทายาท บูรณกาล
ผู้อำนวยการสถาบันโรคกระดูกสันหลังกรุงเทพ

               ติดต่อสอบถามได้ที่สกนธาดาคลินิกกายภาพบำบัด 0888810836