กลยุทธ์พัฒนาลูก 12 เดือนแรก
โดย: ฌาน
มาเรียนรู้เคล็ดไม่ลับ กับการพัฒนาลูกน้อย
พัฒนาการตามวัยของลูกรักเป็นสิ่งสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ต้องรู้ไว้ค่ะ เพราะเป็นตัวบอกได้ว่าลูกของเราเจริญเติบโตดี เร็วช้าหรือไม่ อย่างไร สอดคล้องกับวัยหรือเปล่า ที่สำคัญคุณพ่อคุณแม่จะได้รู้ว่าสามารถช่วยกระตุ้นพัฒนาการลูกได้อย่างไรด้วยค่ะ
กระตุ้นอย่างไรกับลูกวัย 0-1 ปี
เด็กๆ ในแต่ละช่วงวัย พัฒนาการความสามารถมีแตกต่างกันค่ะ การช่วยลูกเพิ่มพูนทักษะต่างๆ จึงต้องทำให้เหมาะสมกับวัย โดยเฉพาะกับลูกน้อยวัยขวบแรก ซึ่งต้องดูกันในแต่ละเดือนเลย
วัย 1 เดือน จากเมื่อแรกเกิดที่การมองเห็นและการได้ยินของลูกยังไม่ชัดเจนเท่าไร พอสิ้นสุดเดือนแรกการมองเห็นของลูกจะชัดขึ้น เริ่มจะจำหน้าคนที่คุ้นเคยได้ พยุงศีรษะตัวเองได้เล็กน้อย เริ่มยิ้ม ฟังและจำเสียงของแม่ได้แล้ว คุณพ่อคุณแม่สามารถกระตุ้นพัฒนาการลูกได้ง่ายๆ ด้วยการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ค่ะ เพราะนมแม่คืออาหารที่ดีที่สุดของลูก ทั้งบริเวณลานเต้านมของแม่ที่มีสีเข้มจะช่วยให้ลูกมองเห็นได้ชัด ก็ช่วงเดือนนี้สายตาลูกยังมองอะไรได้ไม่ชัดแจ๋วหรอกค่ะ แต่ลูกจะสังเกตอะไรที่ตัดกันและอยู่ใกล้ เช่นสีดำของดวงตาที่เคลื่อนไหวได้ของคุณพ่อคุณแม่ ลูกจะสนใจเป็นพิเศษค่ะ
วัย 2 เดือน มองเห็นสีและสิ่งของที่อยู่ใกล้ได้ชัดขึ้นค่ะ เริ่มส่งเสียงบ้าง ควบคุมการเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น จะเริ่มชันคอได้ประมาณ 45 องศา ส่วนการกระตุ้นไม่มีอะไรยากค่ะ เวลาที่ลูกส่งเสียงอือ อา คุณแม่ก็แค่พูดคุยตอบกับลูก ส่งเสียงโต้ตอบกันไปมา เพื่อให้ลูกได้เล่นกับเสียง และยังรู้จักการแยกแยะเสียงของแม่ จากสภาวะแวดล้อมอื่นๆ รอบตัวลูก หรือตรงบริเวณที่นอนของลูก ห้อยโมบายมีสีสันไว้เสียหน่อย หรือเอาของเล่นโบกผ่านหน้าลูกบ้าง ให้ลูกได้มองตามก็สามารถช่วยพัฒนาทักษะด้านการมองเห็นของลูกค่ะ
วัย 3 เดือน วัยนี้ลูกเริ่มมองตามสิ่งของเคลื่อนไหว เริ่มไขว่คว้าสิ่งของ ถีบขาเหมือนปั่นจักรยาน เริ่มเชื่อมโยงภาพและเสียงได้แล้วค่ะ การกระตุ้นก็คือ ให้ลูกได้มองโมบายที่เคลื่อนไหวไปมา เป็นโมบายที่มีสีสันสดใส มีเสียงด้วยก็ดีค่ะ แล้วให้ลูกฝึกการมองตาม หรือลองให้ลูกส่องกระจกเงา ให้เขาเห็นเวลาตัวเองยิ้มหัวเราะ ถ้าใช้ของเล่นก็ควรเป็นของเล่นที่มีเสียงกรุ๊งกริ๊ง ซึ่งจะดึงความสนใจของลูกให้หันมองตามและอยากเอื้อมมือคว้า รวมทั้งตุ๊กตาที่มีพื้นผิวต่างกันซึ่งช่วยลูกเรียนรู้สัมผัสที่แตกต่างของสิ่งของค่ะ
วัย 4 เดือน ลูกเริ่มมองเห็นได้ไกลขึ้นค่ะ ชอบมองสีที่ต่างกัน ทำเสียงแปลกๆ และชอบฟังมากขึ้นด้วย เริ่มจับเริ่มสำรวจใบหน้าพ่อแม่แล้ว และในเดือนนี้เวลาที่ลูกนอนคว่ำจะสามารถยันหน้าอกพ้นพื้นได้
คุณพ่อคุณแม่สามารถเสริมพัฒนาการด้วยการจับมือดึงให้ลูกลุกขึ้นนั่ง ลูกจะพยายามตั้งศีรษะตามแรงดึง ทำให้ช่วยบริหารหลังและคอของลูกให้แข็งแรงค่ะ
วัย 5 เดือน ลูกวัยนี้สามารถมองตามสิ่งที่เคลื่อนไหวได้ดี ชอบฟังเพลง เริ่มส่งเสียงพูดคุย และเริ่มเข้าใจภาษาจากคนรอบข้าง นั่งพิงได้นานกว่า 30 นาทีค่ะ เวลาอยู่ในท่ายืน ชอบเอาเท้ายันพื้นและกระโดดไปมา เริ่มถ่ายของจากมือหนึ่งไปยังอีกมือหนึ่งได้ คุณพ่อคุณแม่ควรหาของเล่นที่ช่วยกระตุ้นการใช้มือของลูก เช่น ลูกบอล บล็อก ของเล่นที่บีบและมีเสียง ยางกัด ฯลฯ
วัย 6 เดือน ลูกเริ่มนั่งได้เองแล้วค่ะ และพยายามคืบ เริ่มหยิบของเข้าปาก ชอบของเล่นสีสดใส มีเสียง เริ่มกลัวคนแปลกหน้า ขณะเดียวกันก็จำหน้าแม่ได้ด้วย การฝึกพัฒนาการให้ลูกวัยนี้สามารถทำได้ผ่านการเล่นกับลูกนี่ล่ะค่ะ เช่นเล่นโยกเยกกับลูก พูดคุยเรียกชื่อลูกให้เกิดความคุ้นเคย เวลาเล่นของเล่นก็เรียกชื่อของเล่นด้วยลูกจะได้เริ่มจดจำคำศัพท์ต่างๆ และเวลาอาบน้ำก็อาจจะหาของเล่นพวกหนังสือลอยน้ำหรือถ้วยอันเล็กไว้ให้ลูกตักน้ำเล่น เพื่อฝึกการใช้มือไปในตัวค่ะ
วัย 7 เดือน ลูกเริ่มคลานได้คล่องขึ้น สามารถยึดเกาะดึงตัวเองเพื่อลุกขึ้นยืนเริ่มสำรวจสิ่งของ เอาของเข้าปาก รู้จักส่งรับสิ่งของเพราะฉะนั้นของเล่นของลูก คุณแม่ต้องลองเลือกที่มีผิวสัมผัสแตกต่างกันไป เพราะลูกเริ่มสำรวจและสัมผัสจับสิ่งของได้ดีขึ้น จะได้ช่วยลูกในการเรียนรู้เรื่องผิวสัมผัสไปด้วย แต่ต้องเลือกของเล่นที่ปลอดภัย ผ่านมาตรฐานรับรองความปลอดภัย และสอดคล้องกับวัยของลูกด้วยนะคะ
วัย 8 เดือน เริ่มจับความรู้สึกจากน้ำเสียงได้ค่ะ คลานได้คล่อง สามารถพูดสื่อความหมาย ชอบส่งเสียงกับของเล่น โดยเฉพาะโทรศัพท์ลูกจะส่งเสียงเลียนแบบเหมือนผู้ใหญ่โทรคุยกันเลยค่ะ เพื่อช่วยฝึกการเคลื่อนไหวให้ลูก คุณแม่ลองยื่นของเล่นให้ลูกในระยะที่ห่างออกมาเล็กน้อย เพื่อฝึกลูกให้เคลื่อนไหวตัวเอง หรือซ่อนของเล่นเพื่อให้ลูกหาของที่ซ่อน ทั้งคุณพ่อคุณแม่สามารถฝึกทักษะด้านภาษาของลูกด้วยการร้องเพลงและปรบมือเข้าจังหวะ ให้ลูกได้เคลื่อนไหวและฟังเสียงไปพร้อมๆ กันค่ะ
วัย 9 เดือน ลูกเริ่มลุกขึ้นยืนแล้ว "ตั้งไข่" ใช้มือได้ดี ลูกจึงเริ่มเดินเกาะสิ่งของไปมาได้ แม้ยังไม่คล่องนัก เริ่มหยิบจับสิ่งของชิ้นเล็กๆ ได้ ออกเสียงคำที่ได้ยินบ่อยๆ เริ่มแยกแยะลักษณะสิ่งของได้ฉะนั้นคุณพ่อคุณแม่อาจใช้ของเล่นที่เขาชอบหลอกล่อให้ลูกอยากยืน เพื่อฝึกการทรงตัวลูกให้มั่นคงมากขึ้น พวกของเล่นที่มีเสียงดนตรี หรือหนังสือนิทาน จะช่วยฝึกเรื่องเสียง และพัฒนาการทางภาษาของลูกได้ค่ะ
วัย 10 เดือน ลูกวัยนี้จำคนในบ้านได้ หันหาเสียงได้ถูกทาง เริ่มจะเดินแล้ว หรือทำท่าว่าจะเดิน เข้าใจภาษา และชอบที่จะสื่อสารมากขึ้น คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยกระตุ้นลูกได้ เช่น โยนสิ่งของไปไกลตัวลูกแต่ไม่ต้องมาก เพื่อให้ลูกไปเก็บ เพื่อฝึกการเดินหรือคลานให้ได้คล่องขึ้น หรือคุณแม่เองอาจจะหลอกล่อด้วยของเล่นแล้วให้ลูกหัดคลานหรือเดินเข้าไปหา และเรียกชื่อลูกพูดคุยกับลูกด้วยนะคะ เพื่อให้ลูกคุ้นเคยและเข้าใจภาษาได้เร็วขึ้น
วัย 11 เดือน ลูกจะตื่นเต้นสนใจเสียงหรือสิ่งแปลกใหม่ค่ะ ชอบให้จับมือพาเดิน ใช้มือได้คล่องแคล่วขึ้นด้วย วิธีกระตุ้นง่ายๆ เช่น ยื่นมือให้ลูกจับ เพื่อพาลูกเดิน ซึ่งจะช่วยพัฒนากล้ามเนื้อทั้งมัดเล็กมัดใหญ่ ทำให้ลูกสามารถหยิบจับสิ่งของได้คล่องแคล่ว และการเดินก็แข็งแรงทะมัดทะแมงขึ้นค่ะ
วัยครบขวบแรก ลูกจะชอบทำเสียงแปลกๆ ค่ะ เดินได้ด้วยตัวเอง คลานได้คล่อง ชอบโยนของและดูว่ามันตกตรงไหน รู้จักชื่อตัวเอง เริ่มเลียนแบบผู้ใหญ่ ออกเสียงเรียก"แม่" หรือ "พ่อ"ได้ค่ะ วัยนี้คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยฝึกการเดินของลูกให้เชี่ยวชาญขึ้นได้ด้วยการเรียกให้ลูกเดินเข้าไปหา หรือเอาของเล่นมาหลอกล่อ ชวนลูกระบายสีเพื่อฝึกหัดการใช้กล้ามเนื้อมือและเรียนรู้เรื่องของสีสัน และยังเสริมสร้างจินตนาการได้ด้วยค่ะ
ทั้งหมดที่ว่ามาไม่ได้หมายความว่าลูกต้องทำได้เป๊ะๆ นะคะ หากเป็นแนวทางให้คุณพ่อคุณแม่รู้ว่าลูกสามารถทำอะไรได้บ้างในวัยไหน จะได้กระตุ้นหรือช่วยพัฒนาลูกได้สอดคล้อง ที่สำคัญอย่างเร่งลูกให้ทำทุกอย่างนะคะ ควรค่อยเป็นค่อยไป คำชม การปรบมือ สีหน้า แววตา รอยยิ้มจากคุณพ่อคุณแม่ล้วนช่วยสร้างความอบอุ่น ความมั่นใจ ความรู้สึกที่ดี ทำให้การพัฒนาทักษะความสามารถต่างๆของลูกเป็นไปด้วยดีค่ะ
|
จาก: |
 |
|